Konstytucja dla Nauki – odzwierciedlenie oczekiwań KRD Krajowa Reprezentacja Doktorantów wyraża oficjalny głos środowiska, liczącego ponad 40 tys. osób. KRD to instytucja, w której zasiadają przedstawiciele samorządów doktorantów wyznaczani w wyborach – właśnie dlatego ma prawo wyrażać opinię w imieniu ogółu doktorantów.

Organizacja zwraca uwagę, że w zakresie kształcenia doktorantów Konstytucja dla Nauki przynosi jakościowy skok, znacząco poprawia ich sytuację i może przyczynić się do rozwoju polskiej nauki. Obecni doktoranci podkreślają, że od początku uczestniczyli w wypracowaniu konkretnych rozwiązań ustawowych: „Kilkuletnie działania KRD przybierały postać dziesiątek różnorodnych aktywności – od spotkań, szkoleń, debat, otwartych posiedzeń Zarządu KRD, opracowania doktoranckich założeń do ustawy, kilkukrotnych i rozbudowanych tur konsultacyjnych w środowisku, w tym z udziałem m.in. samorządów doktorantów oraz doktoranckich porozumień lokalnych i branżowych, aż po przedstawianie tych uwag organom władzy i zabieganie o ich realizację. Większość z nich została uwzględniona, dlatego w zakresie spraw doktoranckich Ustawa 2.0 jest odzwierciedleniem oczekiwań środowiska wyrażanych przez KRD” – czytamy w wydanym 13 czerwca 2018 r. oświadczeniu.

Co reforma daje doktorantom? Powszechne stypendia i urlopy rodzicielskie Konstytucja dla Nauki całkowicie przebudowuje model kształcenia doktorantów w Polsce. Przede wszystkim wprowadza szkoły doktorskie, które mają zastąpić studia doktoranckie. Kluczowe jest jednak zapewnienie znaczącego wsparcia finansowego przyszłych doktorantów. Każdy z nich otrzyma stypendium – na początku stypendium doktoranckie w wysokości 2 350 zł, a po ocenie śródokresowej – 3 632 złotych.

Ustawa wprowadza także urlopy rodzicielskie (macierzyńskie i ojcowskie) dla doktorantów udzielane na zasadach podobnych do osób zatrudnionych na umowę o pracę.

Studenci: ustawa prostudencka i projakościowa W oświadczeniu wydanym na początku czerwca Parlament Studentów RP, który z mocy ustawy reprezentuje 1,3 mln studentów w Polsce, podkreśla swój udział w tworzeniu reformy: „Większość postulatów Parlamentu Studentów RP zaprezentowanych m.in. w Studenckim Projekcie Założeń do Ustawy 2.0. czy poruszonych na etapie konsultacyjnym, znalazło się w finalnym projekcie ustawy”.

W mediach społecznościowych poparcie dla reformy potwierdziło także Niezależne Zrzeszenie Studentów: "Konstytucja Dla Nauki, którą oficjalnie poparliśmy, to projekt prostudencki. Znalazły się w nim m.in.: ułatwienia dla matek studentek, o które zabiegalismy od czasu akcji Żłobki na uczelnie".

Co w Konstytucji dla Nauki zasługuje na szczególną uwagę zdaniem studentów? Zachowanie zasady bezpłatności studiów, zwiększenie ochrony praw studenta (m.in. gwarancja dyplomów w terminie), zapewnienie stabilnego systemu pomocy materialnej i udział studentów w najważniejszych organach uczelni (takich jak rady uczelni, senat czy kolegium elektorów). Ale także – podniesienie jakości kształcenia i lepszą sytuację na rynku pracy.

Dwuletnie konsultacje Studenci i doktoranci to jednak nie jedyne grupy aktywnie włączające się w powstawanie Konstytucji dla Nauki. W 2016 roku szef resortu nauki wicepremier Jarosław Gowin ogłosił konkurs otwarty na napisanie założeń ustawy. Konkurs wygrały trzy niezależne grupy ekspertów złożone z przedstawicieli różnych środowisk akademickich i think-thanków, które w marcu 2017 roku przedstawiły swoje projekty.

Równolegle do tej inicjatywy Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zorganizowało w ramach Narodowego Kongresu Nauki dziewięć konferencji programowych, w których w sumie wzięło udział blisko 5500 osób związanych ze środowiskiem akademickim. Po ogłoszonym we wrześniu 2017 roku projekcie Konstytucji dla Nauki MNiSW jeszcze przez cztery kolejne miesiące prowadziło konsultacje społeczne. Ministerialny projekt uwzględniający wnioski z konsultacji społecznych przedstawiono w styczniu 2018 roku.

Praca nad ustawą jednak wciąż trwa – od września 2017 roku odbyły się aż trzy tury konsultacji. Dialog między ministerstwem nauki a środowiskiem akademickim był unikatowy nie tylko w skali Polski, ale i w skali całej Europy.