Pogrzeb ofiar niemieckiego terroru na terenie Fortu III Pomiechówek

Autor: Mazowiecki UW 2020-12-18 09:06:13

Wicewojewoda Mazowiecki Artur Standowicz uczestniczył w uroczystościach pogrzebowych 122 ofiar zamordowanych w Forcie III w Pomiechówku – miejscu kaźni Polaków i Żydów z Północnego Mazowsza. W czasie II wojny światowej funkcjonował tu m.in. niemiecki obóz przesiedleńczy i karno-śledczy oraz getto.

Szczątki ekshumowane w trzecim i ostatnim etapie prac Instytutu Pamięci Narodowej należały do 122 osób – mężczyzn, kobiet i dzieci. Cześć odnalezionych szkieletów było niekompletnych. Odszukano także palenisko, w którym palono ciała zamordowanych oraz relikty szubienicy o długości 19 metrów.

W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli m.in. dr Piotr Oleńczak, pełnomocnik Wojewody do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Łukasz Kudlicki, dyrektor Gabinetu Politycznego MON, Adam Siwek, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN, Michał Wiater, zastępca dyrektora Departamentu Edukacji Kultury i Dziedzictwa MON oraz Andrzej Pietrasik, burmistrz Płońska.

Były więzień pomiechowskiego obozu Władysław Grylak tak wspominał to miejsce: Obóz mogę krótko określić jako jedną z największych katowni i najbardziej ohydne miejsce zbrodni jakie istniało podczas okupacji na terenie III Rzeszy i terenach zagarniętych przez wojska niemieckie. Stwierdzam to z całą odpowiedzialnością. Podczas okupacji przeszedłem aż przez 5 obozów hitlerowskich – Pomiechówek, Oświęcim, Mauthausen, obóz w Jugosławii i Neumark. Katownia w Pomiechówku pod każdym względem była najgorsza. W najbardziej zwyrodniały sposób faszyści niemieccy znęcali się nad więźniami. Więźniów mordowano masowo, bez jakichkolwiek podstaw, w sposób szczególnie wyrafinowany i zwyrodniały. W Pomiechówku było również najgorsze wyżywienie i najgorsze warunki sanitarne.

Pierwsza „spontaniczna” ekshumacja wykonana przez miejscową ludność i rodziny ofiar miała miejsce w kwietniu 1945 r. Rodziny pomordowanych, których udało się zidentyfikować zabrały szczątki krewnych, którzy spoczywają na kilkudziesięciu cmentarzach parafialnych Północnego Mazowsza. Około sto osób pochowano w zbiorowej mogile wojennej zlokalizowanej na cmentarzu w pobliskim Pomiechowie.

W czasie PRL obiekt wojskowy i niedostępny – składnica amunicji. Po opuszczeniu przez Wojsko Polskie Fort III znalazł się w zasobie Agencji Mienia Wojskowego. 27 marca 2008 r. fort wpisany został do rejestru zabytków decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

W październiku 2018 r. IPN przeprowadził pierwsze prace ekshumacyjne na małym lewym dziedzińcu. W czasie tylko dwóch tygodni udało się wydobyć szczątki 57 osób, w tym 26 kompletnych szkieletów. Część ofiar była mordowana strzałem w tył głowy. Uroczysty pogrzeb ofiar w tymczasowej mogile na terenie Fortu odbył się 15 grudnia 2018 r.

W czerwcu 2019 r. odbył się drugi etap prac ekshumacyjnych, w trakcie których pracownicy IPN wydobyli kompletne szczątki kolejnych 43 osób w tym 3 niemowląt.

30 lipca 2019 r. Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak ogłosił utworzenie w Forcie III miejsca pamięci narodowej. Powołał też, pod auspicjami MON, Zespół ds. Upamiętnienia Martyrologii Ofiar Niemieckich Zbrodni w Forcie III. Na czele Zespołu stanął dr Piotr Oleńczak, pracownik Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie.

5 września 2019 r. na pogrzebie ofiar obecni byli m.in. Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek, Wicewojewoda Mazowiecki Artur Standowicz.

Fort III w Pomiechówku jest obok Treblinki największym na terenie województwa mazowieckiego miejscem niemieckich zbrodni popełnionych na obywatelach II RP.

© 2018 Super-Polska.pl stat4u