Pogrzeb żołnierzy poległych w obronie Fortu III w Pomiechówku

Autor: Mazowiecki UM 2021-05-21 08:36:23

Szczątki ośmiu żołnierzy Wojska Polskiego, poległych w obronie Fortu III w Pomiechówku w 1939 r., spoczęły na Cmentarzu Parafialnym w Pomiechowie w powiecie nowodworskim. W uroczystości pogrzebowej, która odbyła się z udziałem asysty wojskowej, uczestniczyli: Szef Gabinetu Politycznego w Ministerstwie Obrony Narodowej Łukasz Kudlicki, Wicewojewoda Mazowiecki Artur Standowicz, Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej Jan Baster, Pełnomocnik Wojewody do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych dr Piotr Oleńczak, Prezes Zarządu Fundacji „Fort III Pomiechówek Piotr Jeżółkowski, Dowódca Garnizonu Kazuń płk Robert Kamiński.

Uroczystość rozpoczęła się mszą świętą żałobną w Kościele św. Anny w Pomiechowie, po której zgormadzeni przeszli w kondukcie pogrzebowym na miejsce pochówku na cmentarzu parafialnym. Podczas uroczystości odczytano list od Marszałek Sejmu Elżbiety Witek, Premiera RP Mateusza Morawieckiego i Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka. Na grobach żołnierzy złożone zostały wieńce i wiązanki kwiatów. 

17 grudnia 2020 r. Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN zakończyło trzeci etap prac ekshumacyjnych na terenie Fortu III w Pomiechówku. Z dołów śmierci wydobyto kompletne szczątki 74 ofiar, w tym dzieci w wieku niemowlęcym.

Zaskakujące było odkrycie zbiorowej mogiły 8 żołnierzy Wojska Polskiego. Sposób pochówku – bezładnie wrzucone ciała do płytkiego zagłębienia (leja po pocisku artyleryjskim?), przysypane cienką warstwą ziemi – wskazuje, że miał on miejsce w ostatniej fazie obrony lub po zajęciu przez Niemców. W przeciwieństwie do grobów żołnierzy poległych w obronie fortu, urządzanych jeszcze przez polską załogę, ta mogiła była nieoznaczona i pominięta przy powojennych ekshumacjach.

Obrońcy placówki zostali pochowani obok swoich kolegów w kwaterze wojennej na cmentarzu w Pomiechowie.
Historia Fortu w Pomiechówku – choć powstał on jeszcze w latach 80. XIX w. – wiąże się głównie z okresem II wojny światowej: tragicznymi losami rodzin przesiedlonych w 1941 r. z okolic Płońska, Sochocina i Nasielska oraz represjami wobec ludności żydowskiej. Najtragiczniejszy moment w dziejach Fortu przypada na okres funkcjonowania niemieckiego więzienia karno-śledczego. Fort stał się wówczas miejscem masowych egzekucji więźniów.

10 października 2018 r. Biuro Upamiętnienia Walk i Męczeństwa IPN rozpoczęło misję, której celem jest napisanie ostatniego rozdziału tej historii: zapewnienie godnego miejsca spoczynku i upamiętnienie tysięcy ofiar zbrodni niemieckich z Fortu III. Podczas drugiego pogrzebu ekshumowanych szczątków, 5 września 2019 r., z udziałem m.in. ministra obrony narodowej Mariusza Błaszczaka, prezes IPN dr Jarosław Szarek powiedział: „Stoimy na miejscu, gdzie zamordowano 15 000 osób, naszych przodków. Gdybyśmy chcieli wszystkich ich pochować, musiałoby tu stanąć 450 rzędów takich grobów”. Dodał, że IPN nie zapomina o takich miejscach jak Fort III czy też obóz w Działdowie – „Kto poza mieszkańcami północnego Mazowsza słyszał o Pomiechówku? Kto słyszał o Działdowie, w którym również zginęło 15 tysięcy osób?” – pytał dr Szarek. 

W efekcie trzyletnich prac na terenie Fortu III na tymczasowym cmentarzu na lewym dziedzińcu pochowano kompletne szczątki 146 osób oraz fragmenty szkieletów należących do ponad 130 osób.

© 2018 Super-Polska.pl stat4u