3 maja 1791 r. Sejm Czteroletni, obradujący w latach 1788-1792, przyjął Ustawę Rządową, która została później nazwana: Konstytucją 3 maja. Przyjmuje się, że uchwalony akt prawny stanowił drugą ustawę zasadniczą na świecie (po konstytucji amerykańskiej) oraz pierwszą w Europie (przed konstytucją francuską). W tym roku przypada 231. rocznica tamtych wydarzeń. Z tej okazji w uroczystościach państwowych przed Zamkiem Królewskim w Warszawie, na zaproszenie Prezydenta RP Andrzeja Dudy, uczestniczył Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł. W trakcie wydarzenia wręczono Ordery Orła Białego.

Uroczystości trzeciomajowe rozpoczęły się podniesieniem flagi Polski na maszt i wykonaniem hymnu państwowego. Następnie wybrzmiała pieśń „Witaj, majowa jutrzenko”, autorstwa Rajnolda Suchodolskiego. Chwilę później głos zabrał Prezydent RP, który nakreślił tło historyczne, apelował o pamięć oraz umiejętne korzystanie z dziedzictwa pozostawionego nam przez naszych przodków. Obchody zostały zwieńczone defiladą oddziałów współczesnych rodzajów sił zbrojnych, grup rekonstrukcyjnych oraz harcerzy.

– 231 lat temu Sejm Czteroletni uchwalił Konstytucję, która miała na celu zbudowanie silnego państwa. Te plany zostały przekreślone przez rozbiory w 1793 r. i 1795 r. Mimo to pamięć dla Ustawy Rządowej przetrwała najciemniejsze lata w historii naszego narodu, żyła w polskich sercach i była inspiracją do walki o niepodległość. Przez wiele lat, Święto Konstytucji 3 maja nie było obchodzone, pamięć o tym wydarzeniu miała być wyrugowana. Dziś z radością i dumą możemy świętować uchwalenie majowej konstytucji. Warto wspomnieć ten czas w historii, który był lekcją wolności dla wielu pokoleń, a dla nas jest przypomnieniem obowiązków względem Ojczyzny – powiedział Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł.

Za twórców Konstytucji 3 maja powszechnie uważa się m.in.: Stanisława Augusta Poniatowskiego, Ignacego Potockiego, Hugona Kołłątaja oraz Stanisława Małachowskiego. Ustawa Rządowa z 1791 r. zmieniła ustrój państwa na monarchię konstytucyjną, zniosła liberum veto, wzmocniła unię polsko-litewską, zadeklarowała wzięcie chłopów pod opieką państwa oraz zawierała postulat zwiększenia liczebności armii. Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj nazwali ją: „ostatnią wolą i testamentem gasnącej ojczyzny”. Rzeczpospolita Obojga Narodów, targana kryzysami, mająca za sobą rozbiór z 1772 r., dzięki Konstytucji 3 maja, odzyskała utraconą nadzieję na zachowanie swobód oraz suwerenności. Niestety, uchwalony akt prawny obowiązywał zaledwie 14 miesięcy. Został zniesiony w wyniku wojny polsko-rosyjskiej w 1792 r. przez armię carską oraz konfederację targowicką. Jednakże podziw dla pierwszej w Europie oraz drugiej na świecie konstytucji, przetrwał ponad dwieście lat. Tego podziwu nie zdławił zarówno czas zaborów, wojny światowe, jak i okres Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Święto Narodowe Trzeciego Maja, ustanowione w 1919 r., powróciło do kalendarza polskich świąt państwowych w 1990 r.

Konstytucja 3 maja stanowi: przejaw wielkiej miłości do ojczyzny, symbol nowatorskich rozwiązań, akt zgody narodowej w obliczu zagrożenia oraz niezwykłą lekcję historii. Pamięć o wydarzeniach z 1791 r. to nasz patriotyczny obowiązek.

Źródło zdjęć: Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.