W pracach terenowych w południowej Kolumbii oprócz dr Marty Kolanowskiej brały udział również dwie osoby związane z fundacją Buenoy Yumartán Aldea Ecológica. W trakcie wypraw mieli okazję pracować zarówno w lesie mgielnym, lasach górskich, jak i paramo (trawiasto-krzewiasta formacja formująca się powyżej górnej granicy lasu w Andach). Podczas badań przygotowano dokumentację odnalezionych storczyków, tzn. wykonano zdjęcia wybranych okazów, odnotowano dane lokalizacyjne, wysokość n.p.m., określono liczebność populacji. Pobyt w regionie trwał zaledwie kilka dni, ale na podstawie analizy zebranych materiałów opisano kilka nieznanych wcześniej gatunków orchidei, m.in. Telipogon diabolicus.

Nazwa tej niewielkiej orchidei nawiązuje do budowy prętosłupa (struktura generatywna powstała ze zrośnięcia słupka i pręcika), który wyglądem przypomina twarz diabła. Nieznany wcześniej gatunek opisali dr Marta Kolanowska i prof. dr hab. Dariusz L. Szlachetko z Wydziału Biologii UG we współpracy z Ramiro Medina Trejo (Kolumbia). Ze względu na lokalizację jedynej znanej populacji T. diabolicus w pobliżu głównej drogi łączącej Pasto i Mocoa - dwa miasta będące stolicami departamentów (odpowiednio Nariño i Putumayo) oraz wrażliwość wysokogórskich formacji roślinnych na zmiany klimatu storczyk ten został zaklasyfikowany jako krytycznie zagrożony.

Południowa Kolumbia stała się w ostatnich latach obiektem zainteresowań wspomnianych badaczy ze względu na bardzo dużą różnorodność siedliskową tego regionu a także niski stopień poznania flory obszaru. Odnalezienie tak niezwykłego gatunku w pobliżu głównej drogi jest dowodem na to jak wiele orchidei wciąż czeka „na odkrycie”. W ciągu ostatnich 3 lat pracownicy i doktoranci Katedry Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody opisali z obszaru Kolumbii ponad 50 gatunków storczyków nieznanych wcześniej nauce. Ponad 500 gatunków roślin, przede wszystkim storczykowatych (Orchidaceae) liczy ekspozycja na Wydziale Biologii UG. Są to gatunki charakterystyczne przede wszystkim dla obszarów tropikalnych i subtropikalnych. Rośliny zgromadzone w kolekcji stanowią cenny materiał do badań naukowych z zakresu morfologii, histologii, fenologii oraz taksonomii roślin, w tym taksonomii molekularnej.

Najbardziej intrygującym pytaniem dotyczącym T. diabolicus pozostaje aspekt jego zapylania. Dotychczasowe badania wskazują, że u storczyków z rodzaju Telipogon pyłkowiny przenoszone są przez owady podczas pseudokopulacji (pyłkowiny zostają przyczepione do ciała samca owada gdy ten próbuje kopulować z kwiatem przypominającym mu samicę), jednak nie opublikowano do tej pory materiałów potwierdzających to założenie. Niezwykle ciekawe byłoby zaobserwować insekta, któremu „diaboliczny” prętosłup przypomina samicę jego gatunku.

Po opublikowaniu informacji na temat odkrycia „diabelskiej orchidei” w serwisie EurekAlert! oraz w sekcji „Speaking of Science” prowadzonej przez the Washington Post, storczyk błyskawicznie zdobył niezwykłą „popularność”. Notatki na temat T. diabolicus ukazały się w m.in. na stronach internetowych International Business Times, Live Science, Nature World News, Science World Report, National Geographic (www.nat-geo.ru), a także w mediach kolumbijskich (El Espectador), hiszpańskich (www.abc.es), włoskich (Notizie.it), niemieckich (www.spektrum.de), czeskich (Ekolist.cz), rosyjskich (ria.ru), a nawet wietnamskich (www.baoxaydung.com.vn).

Warto dodać, ze wiele gatunków storczyków przypomina swoim wyglądem różne zwierzęta czy postaci. Dobrymi przykładami są Dracula simia przypominająca małpę, Ophrys bomybliflora przypominająca śmiejącego się trzmiela czy Habenaria radiata przypominającą czaplę białą.