Na przestrzeni siedmiu miesięcy funkcjonowania programu „Rodzina 500+” zauważalne są działania Ośrodków Pomocy Społecznej mające na celu przeciwdziałanie marnotrawieniu środków pieniężnych, które, zdarzało się, wydatkowane były na zakup alkoholu i innego rodzaju asortymentu nieprzeznaczonego dla dzieci lub nawet wydawane na hazard.

W Bytomiu w październiku br. udzielono w formie niepieniężnej 86 świadczeń wychowawczych (dot. 86 dzieci) w formie rzeczowej w postaci bonów na zakupy z wyłączeniem produktów alkoholowych i tytoniowych. Główną przyczyną odebrania świadczeń pieniężnych był problem alkoholowy rodzin, a w jednym przypadku - uzależnienie od hazardu. W Skoczowie z kolei zamiana świadczenia na formę niepieniężną nastąpiła w maju br. i dotyczyła jednej rodziny z dwójką dzieci, która marnotrawiła środki z powodu problemów alkoholowych. Z wnioskiem o zamianę świadczenia wystąpił asystent rodziny, który dokonuje opłat za żłobek oraz zakupów jedzenia, odzieży i opału dla rodziny. W Węgierskiej Górce świadczenia wychowawcze zamieniono na rzeczowe jednej rodzinie z sześciorgiem dzieci. Tutaj świadczenie zostało wypłacone w formie opłacenia usługi, a dokładniej - na remont domu. Aktualnie świadczenie wychowawcze realizowane jest w formie opłacania usług, tj. na pokrywanie wydatków na otwartym rachunku w sklepie oraz rachunków za media, realizowane przez asystenta rodziny, który przedstawił propozycję zamiany formy świadczenia wychowawczego. W Zawierciu zaś świadczenie zamieniono dla 11 dzieci w związku z sygnałami pracowników socjalnych o marnotrawieniu środków przez ich rodziców, którzy borykali się z problemem alkoholowym. Wszystkie świadczenia realizowane są w formie opłacania usług – głównie czynszów i opłat za media, które nie były dotąd regulowane. Trzeba podkreślić, że w wymienionych przykładach rodziny objęte są opieką pracowników socjalnych.

Skąd urzędnicy dowiedzieli się o marnotrawieniu pieniędzy z rządowego programu? Głównym źródłem informacji są wywiady rodzinne prowadzone przez pracowników socjalnych, sygnały płynące od asystentów rodzin, a także wiadomości spływające od mieszkańców, którzy wskazują, bądź sugerują, sprzeniewierzenie środków pieniężnych w rodzinach dysfunkcyjnych.

Gminy w zależności od specyfiki rodziny i ich potrzeb realizują świadczenia w postaci rzeczowej (bony na zakupy, bezpośredni zakup produktów przez asystentów rodziny) lub w formie opłacania usług (opłacanie czesnego za żłobek, przedszkole, czynszów za mieszkania, rachunków za media) przez asystenta rodziny bądź przelewami na rachunki bankowe przez pracowników Ośrodków Pomocy Społecznej.