10 marca Litwa świętuje 25-lecie przywrócenia swojej niepodległości. Choć Wrocław dzieli od Wilna równo 800 km, to bliskich związków, a tym samym powodów do świętowania nie brakuje także nad Odrą.

Jesienią ubiegłego roku miastem partnerskim Wrocławia zostało Wilno. Jest ono drugą po Kownie litewską miejscowością, z którą nasze miasto nawiązało przyjaźń. W zeszłym miesiącu w budynku przy placu Powstańców Śląskich otwarto honorowy konsulat Litwy, a Konsul Tomasz Artur Kosoń stawia sobie za cel poprawę stosunków gospodarczych i kulturalnych między oboma krajami. Od piętnastu lat można również uczyć się języka litewskiego w dwuletnim Studium działającym przy Uniwersytecie Wrocławskim. Równo 25 lat temu nowo wybrana Rada Najwyższa Republiki Litewskiej przyjęła krótki dokument, który przeszedł do historii jako Akt 11 marca. Sygnatariusze deklarowali w nim przywrócenie suwerennej władzy przerwanej przez zagraniczne siły w 1940 r. Te siły to oczywiście wojska Związku Radzieckiego, które na mocy porozumień z III Rzeszą zajęły Republiki Bałtyckie. Wymuszone włączenie do ZSRR oraz następne pół wieku zależności od Moskwy do dziś określa się na Litwie nie inaczej jak okupację. Choć 11 marca jest symbolem odrodzenia przedwojennej niepodległości, to Litwinom przyszło krwawo walczyć o wcielenie w życie Aktu. Najbardziej dramatyczne sceny miały miejsce w styczniu 1991 roku, gdy z rozkazu Michaiła Gorbaczowa, radzieckie wojska zdobyły wieżę telewizyjną i oblegały parlament. Od kul i pod gąsienicami czołgów zginęło wówczas 14 osób a około 700 zostało rannych. Dopiero upadek puczu Janajewa w sierpniu 1991 r. przyniósł Litwinom uznanie ich niepodległości przez społeczność międzynarodową.

Po 25 latach Litwa jest już zupełnie innym państwem. Wspólnie z Polską wstąpiła do Unii Europejskiej oraz należy do NATO. Od tego roku Litwini przyjęli także Euro oraz weszli jako niestały członek do Rady Bezpieczeństwa ONZ. Jest więc co świętować.

Głównym akcentem wrocławskich obchodów ćwierćwiecza niepodległości będzie planowany na 12-14 maja Międzynarodowy Kongres Lituanistów organizowany na Uniwersytecie Wrocławskim. Kolejny raz przyjadą na niego lituaniści z krajów Europy Środkowej. W ramach Kongresu planowana jest także debata poświęcona Aktowi 11 marca z udziałem uczestników tamtych wydarzeń. Ponadto wrocławianie będą mogli uczestniczyć w koncertach, wystawach i spotkaniach poświęconych kulturze Litwy.