Staż został zdefiniowany jako nabywanie przez bezrobotnego umiejętności praktycznych do wykonywania pracy, przez wykonywanie zadań w miejscu pracy, bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą. Celem skierowania do odbycia stażu jest umożliwienie osobie bezrobotnej nabycia umiejętności praktycznych i zdobycie doświadczenia zawodowego w rzeczywistych warunkach pracy.

Ze stażu mogą korzystać bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym m.in. bezrobotni do 25 roku życia i bezrobotni absolwenci szkół wyższych, którzy nie ukończyli 27 roku życia oraz bezrobotni powyżej 50 roku życia. W przypadku osób bezrobotnych do 25 roku życia lub osób do 27 roku życia, po studiach staż ma wydłużoną formę i może trwać do 12 miesięcy, w pozostałych przypadkach trwa do 6 miesięcy. Bezrobotni otrzymują w trakcie stażu stypendium w wysokości 120 % zasiłku.

Zgodnie z przepisami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz aktami wykonawczymi do tej ustawy, powiatowe urzędy pracy posiadają środki Funduszu Pracy na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej, w tym także na finansowanie staży dla bezrobotnych.

W 2013 r. na staże skierowano 99 832 osoby do 25 r.ż oraz 27 807 osób powyżej 50 r.ż. Podkreślić należy, iż to do starosty powiatu należy decyzja odnośnie doboru form aktywizacji zawodowej oferowanej osobom bezrobotnym oraz o długości czasu ich trwania. Ponadto należy zaznaczyć, że przygotowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw, zawiera rozwiązania mające na celu zwiększenie oddziaływania polityki rynku pracy na wzrost zatrudnienia, łagodzenie skutków niedopasowania strukturalnego, oraz poprawy efektywności polityki rynku pracy, w tym dzięki nowemu podejściu do funkcjonowania urzędów pracy oraz lepszej współpracy z partnerami rynku pracy.

Szczegółowe rozwiązania przewidziane w projekcie zmiany ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przewidują także nowe instrumenty aktywizacji zawodowej osób młodych oraz osób powyżej 50 roku życia.

Osoby do 30. roku życia będą zaliczane do osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w związku z tym będą miały również pierwszeństwo w dostępie do programów specjalnych. Mając na uwadze szczególnie trudną sytuację młodych osób, często zaczynających dopiero swoją drogę zawodową, zaprojektowano wprowadzenie nowych instrumentów, przewidzianych dla wsparcia zatrudnienia młodych pracowników, polegających na:
- refundacji pracodawcom składek na ubezpieczenia społeczne za zatrudnienie bezrobotnego do 30 roku życia; Refundacja będzie obejmować okres do 6 miesięcy i jej wysokość nie może przekroczyć miesięcznie ½ minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów. Przewiduje się nałożenie na pracodawcę obowiązku dalszego zatrudniania skierowanej osoby przez okres 6 miesięcy po rygorem zwrotu refundacji.
- wprowadzeniu nowych instrumentów wspierających zatrudnienie młodych ludzi na rynku pracy, tj. bon szkoleniowy, bon stażowy, bon zatrudnieniowy, bon na zasiedlenie; Bon szkoleniowy jest formą wsparcia, stanowiącą gwarancję skierowania bezrobotnego na wskazane przez niego szkolenie oraz opłacenia kosztów, które zostaną poniesione w związku z podjęciem szkolenia.

W ramach bonu istnieje możliwość sfinansowania, do wysokości 100% przeciętnego wynagrodzenia, kosztów jednego lub kilku szkoleń, w tym kosztów kwalifikacyjnego kursu zawodowego i kursu nadającego uprawnienia zawodowe, kosztów niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych oraz kosztów przejazdu na szkolenia i kosztów zakwaterowania, jeśli zajęcia odbywają się poza miejscem zamieszkania - w formie ryczałtu.

Bon stażowy jest formą wsparcia, stanowiącą gwarancję skierowania bezrobotnego do odbycia stażu u pracodawcy wskazanego przez bezrobotnego na okres 6 miesięcy, o ile pracodawca zobowiąże się do zatrudnienia bezrobotnego po zakończeniu stażu przez okres 6 miesięcy.
Pracodawcy, który zatrudni bezrobotnego przez okres 6 miesięcy otrzyma premię w wysokości 1500 zł.
W ramach bonu stażowego istnieje możliwość sfinansowania kosztów przejazdu do i z miejsca odbywania stażu – w formie ryczałtu oraz kosztów niezbędnych badań lekarskich lub psychologicznych.
Bon zatrudnieniowy jest formą wsparcia adresowaną do absolwentów szkół wyższych, stanowiącą dla pracodawcy gwarancję refundacji przez okres 12 miesięcy, części kosztów wynagrodzenia wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne, w wysokości zasiłku dla bezrobotnych, w związku z zatrudnieniem bezrobotnego, któremu powiatowy urząd pracy przyznał bon.

Pracodawca zobowiązany jest do dalszego zatrudniania skierowanego bezrobotnego przez okres, co najmniej 6 miesięcy po zakończeniu okresu refundacji.

Bon na zasiedlenie jest formą wsparcia adresowaną do bezrobotnych podejmujących zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub działalność gospodarczą poza miejscem dotychczasowego zamieszkania.

Aby skorzystać ze wsparcia finansowego, którego wysokość sięga 2-krotności przeciętnego wynagrodzenia za pracę, przeznaczonego na pokrycie kosztów zamieszkania związanych z podjęciem pracy, muszą zostać spełnione trzy warunki:
· podejmowana forma zatrudnienia musi podlegać ubezpieczeniom społecznym i za jej wykonywanie osoba musi osiągać miesięczne wynagrodzenie brutto lub miesięczny przychód, w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę;
· musi pozostawać w zatrudnieniu lub prowadzić działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy oraz
· odległość od miejsca dotychczasowego zamieszkania do miejscowości, w której bezrobotny zamieszka w związku z podjęciem nowej pracy wynosi, co najmniej 80 km lub czas dojazdu do tej miejscowości i powrotu do miejsca dotychczasowego zamieszkania przekracza łącznie co najmniej 3 godziny dziennie.

Nowe instrumenty wpierające zatrudnienie osób powyżej 50 roku życia dotyczą m.in.:
- wsparcia pracodawców zatrudniających bezrobotnych w wieku 50 PLUS, poprzez przyznanie przez starostę pracodawcy/jednoosobowemu przedsiębiorcy przez okres 12 lub 24 miesięcy dofinansowania wynagrodzenia za zatrudnionego długotrwale bezrobotnego, który jednocześnie ukończył co najmniej 50 lat;
- utworzenia ze środków Funduszu Pracy Krajowego Funduszu Szkoleniowego z przeznaczeniem na finansowanie kształcenia i szkolenia pracowników. Zakłada się, że w pierwszym etapie Fundusz ten będzie ułatwiał starszym pracownikom (w wieku 45 lat i więcej) dostosowanie kompetencji do zmian społeczno-gospodarczych, a w dalszym etapie – zapewni wsparcie innym grupom osób dorosłych.

Wysokość środków Funduszu Pracy możliwych do wydatkowania w danym roku budżetowym ustala Parlament RP uchwalając ustawę budżetową, której integralną część stanowi plan finansowy Funduszu Pracy.

Zgodnie z art. 109 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. , poz. 674 ), kwoty środków (limity), jakie mogą być wydatkowane przez powiatowe urzędy pracy województwa w danym roku budżetowym na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej, są ustalane według algorytmu przez ministra właściwego do spraw pracy. Algorytm, o którym mowa wyżej określony został w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2009 r. w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań w województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 123, poz. 1019, z późn. zm.).

W ramach kwoty na finansowanie aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu w 2014 r. urzędy pracy otrzymają z Funduszu Pracy środki w wysokości 3.403,5 mln zł, w tym:
- 917,0 mln zł w formie limitu rocznego (środki przekazywane są w ciągu roku w miesięcznych transzach),
- 2.209,1 mln zł w formie limitu rocznego na współfinansowanie projektów EFS ( środki przekazywane są zgodnie z harmonogramem),
- 277,4 mln zł z rezerwy Ministra.

Kwoty przekazywane co miesiąc na konta urzędów pracy w wysokości 1/12 rocznego limitu środków możliwych do wydatkowania na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu pozwalają aktywizować bezrobotnych w ciągu całego roku. Z tych środków finansowane są różne formy aktywizacji w tym: szkolenia, prace interwencyjne, roboty publiczne, prace społecznie użyteczne, dofinansowanie podejmowania działalności gospodarczej przez bezrobotnych, refundacja wyposażenia i doposażenia stanowiska pracy, a także staże. Decyzję dotyczącą wyboru form aktywizacji podejmuje starosta po zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia. Starosta może skierować do odbycia stażu bezrobotnych, o których mowa w art. 49 ustawy o promocji zatrudnienia(…), a wiec również bezrobotnych do 25 roku życia oraz bezrobotnych powyżej 50 roku życia.

Przyznanie urzędowi pracy w trakcie roku budżetowego dodatkowych środków Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej, kierowane do wybranych grup bezrobotnych jest możliwe ze środków stanowiących rezerwę Ministra. W ramach tych środków finansowane będą w bieżącym roku następujące programy:
1. aktywizacji zawodowej bezrobotnych zwolnionych z przyczyn niedotyczącychpracowników oraz pracowników objętych zwolnieniami monitorowanymi (w tym współfinansowane z wkładu finansowego Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji – EFG),
2. związane z aktywizacją bezrobotnych na terenach, na których w 2014 roku miały miejsce klęski żywiołowe,
3. aktywizacji zawodowej bezrobotnych do 30 roku życia,
4. aktywizacji zawodowej bezrobotnych powyżej 50 roku życia,
5. aktywizacji zawodowej bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy określonych w art. 49 ustawy,
6. wspierania tworzenia i przystępowania do spółdzielni socjalnych,
7. specjalne, na podstawie art.66a ust.7 ustawy,
8. projekty pilotażowe, na podstawie art. 109 ust. 7d ustawy.

Zasady ubiegania się o środki rezerwy Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej w 2014 r. zamieszczone są na stronie www.psz.praca.gov.pl.

Stosownie do powyższych zasad dnia 23 stycznia br. został ogłoszony nabór wniosków o przyznanie środków rezerwy Funduszu Pracy na finansowanie programu aktywizacji bezrobotnych do 30 roku życia. Aktualnie trwa ocena wniosków złożonych przez marszałków województw. Powyższa ocena będzie podstawą do podjęcia decyzji Ministra o przyznaniu środków na realizację programu w ramach uruchamianej na ten cel kwoty 80 mln zł. Informujemy ponadto, że dyrektorzy wojewódzkich urzędów pracy zostali poproszeni o oszacowanie we współpracy z dyrektorami powiatowych urzędów pracy zapotrzebowania na środki tegorocznej rezerwy Funduszu Pracy. Analiza zgłoszonych zapotrzebowań będzie podstawą do ogłoszenia przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej kolejnych naborów w br.