W dniach 19-21 sierpnia 2016 roku, nad polem bitwy pod Poniecem, znów będzie słychać wyraźne echo. Tym razem jednak, dźwięk salw armatnich i palby karabinowej, ustąpi miejsca odgłosom pracy detektorów, georadarów, magnetometrów oraz dziesiątkom innym specjalistycznym sprzętom, służącym do poszukiwania pamiątek z przeszłości.

Dziś, wyraźniej nawet, niż jeszcze kilka lat temu, słowo „eksploracja” rozpala umysły i kieruje nasze spojrzenie na tory – i to w sensie dosłownym. Gorączka wywołana sensacyjnymi doniesieniami o „złotym pociągu”, sprawiła że puszkowania skarbów, stały się pewną modą, a relacje z prac terenowych profesjonalnych grup, czyta się z niemniejszymi wypiekami na twarzy, niż kiedyś książki o przygodach „Pana Samochodzika”. Czy poszukiwania prowadzone na polu bitwy sprzed 312 lat, mogą być równie pasjonujące? Czy poniecka ziemia może skrywać „skarby”, które są owiane tajemnicą historii? Nie sposób byłoby odpowiedzieć na te pytanie, gdyby nie wysiłek organizatorów i inicjatorów tych prac.

Dzięki zaangażowaniu Lubuskiej Grupy Eksploracyjnej „Nadodrze” oraz lokalnej grupie historyków i pasjonatów dziejów militarnych: Waldemarowi Andrzejewskiemu, Pawłowi Gruszce, Mirosławowi Skrzypczakowi, Krzysztofowi Wodyńskiemu oraz Damianowi Płowemu – inicjatorom tego przedsięwzięcia, stanie się możliwe przeprowadzanie badań terenowych na polu bitwy z XVIII wieku. Eksploratorzy będą próbowali zlokalizować mogiły szwedzkich i saskich żołnierzy poległych w tej bitwie. Celem będzie również odnalezienie trzech armat, które zaginęły w trakcie tego starcia.

Poza tym, prace mają doprowadzić do odnalezienia jak największej liczby artefaktów związanych z tą bitwą, które w przyszłości mają stać się zaczątkiem skansenu historycznego dotyczącego dziejów południowej Wielkopolski w okresie wielkiej wojny północnej oraz historii polsko-szwedzkiej w XVII-XVIII wieku. W pracach badawczych weźmie udział ok. 40 badaczy z całej Polski, którzy będą posługiwali się najnowocześniejszym sprzętem. Badania mają na celu propagować wiedzę historyczną, ale przede wszystkim posiadają niezwykle ważny wymiar naukowy. Poruszanie się w obrębie archeologii pól bitewnych, pozwoli uściślić i zweryfikować wiele poglądów dotyczących wojskowości szwedzkiej omawianego okresu. "Dotykanie" trudnej historii relacji polsko-szwedzkich tego okresu, ma podwójny wymiar: z jednej strony ukazanie zawiłego epizodu naszych dziejów z finałem na polach pod Poniecem; z drugiej, niewątpliwy naukowy charakter tego przedsięwzięcia. Poszukiwania miejsca pochówku poległych żołnierz "Trzech Koron" mają charakter symboliczny, lecz również propagujący idee wspólnej historii, mimo trudniej przeszłości. Warto podkreślić, iż projekt zyskał szerokie wsparcie ze strony włodarzy gminy Poniec oraz burmistrza Jacka Widyńskiego, którzy dostrzegają w tego typu przedsięwzięciach niezwykle ważny element promocji miasta i gminy poprzez historię.

Prace eksploracyjne na polu bitwy pod Poniecem, zostały objęte patronatem honorowym Marszałka województwa wielkopolskiego Marka Woźniaka. Ponadto partnerami tego przedsięwzięcia zostali: Sekretarz Stanu Ministerstwa Spraw Zagranicznych Jan Dziedziczak, Gmina Poniec, Gminne Centrum Kultury w Poniecu, Muzeum w Gostyniu, The Historical Game Company, Zakład Mięsny Konarczak, Browar Bojanowo, Radio „Merkury”, Gazeta „ABC” oraz portal „Super-Polska.pl”. Projekt dofinansowany ze środków Programu Funduszy Inicjatyw Obywatelskich: dopasowanie i przetestowanie "lubuskiego modelu współpracy" eksploratorów i poszukiwaczy, ze służbami państwowymi w innych regionach kraju.