Wśród prelegentów, którzy dokonali obiektywnej oceny programu znaleźli się: Elżbieta Skaskiewicz - dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Olsztynie, Beata Garncarz - kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płośnicy, Wiesława Przybysz - dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Olsztynie, Tomasz Podsiadło - przewodniczący Konwentu Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Zdzisław Szczepkowski - dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Olsztynie, Krystyna Dudzińska - dyrektor Miejskiego Urzędu Pracy w Olsztynie, dr hab. Małgorzata Suświłło prof. UWM - kierownik w Katedrze Wczesnej Edukacji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i Marek Morze - dyrektor Urzędu Statystycznego w Olsztynie.

Po dziewięciomiesięcznej realizacji Programu w roku 2016 nadszedł czas podsumowania jego realizacji. Już dziś możemy powiedzieć, że wpłynął zdecydowanie pozytywnie na sytuację materialną ponad stu tysięcy rodzin oraz 155 tys. dzieci, z naszego województwa, do których trafiło prawie 697 mln zł. Dzięki tym środkom rodziny miały możliwość poprawy warunków mieszkaniowych i standardu codziennego życia, a dzieci zyskały szansę na korzystanie z dodatkowych zajęć edukacyjnych i rozwoju własnych zainteresowań. Na kolejne pozytywne efekty trzeba będzie jeszcze poczekać, bo widoczne będą one dopiero w perspektywie długoterminowej. Nie ulega jednak wątpliwości, że Program sprawdził się, a jego wprowadzenie było dobrą decyzją obecnego rządu – powiedział wojewoda Artur Chojecki.

Podczas debaty poświęconej programowi „Rodzina 500 plus” prelegenci przedstawili pogłębioną analizę jego wpływu między innymi na: rynek pracy, pomoc społeczną czy pieczę zastępczą. Podstawowym powodem przygotowania i wdrożenia programu skierowanego do polskich rodzin jest sytuacja demograficzna Polski, która na tle Unii Europejskiej jest jednym z krajów o najniższym wskaźniku urodzeń. W 2015 r. niższą dzietność niż w Polsce odnotowano tylko w Portugalii i Hiszpanii. Od 2010 r. również w województwie warmińsko-mazurskim utrzymuje się spadkowa tendencja liczby urodzeń. Przyrost naturalny w 2015 r. osiągnął wartość ujemną, najniższą od 1999 r. Średni wiek mieszkańców regionu wynosi prawie 40 lat. Wniosek jest prosty - liczba ludności województwa warmińsko-mazurskiego zmniejsza się, a społeczeństwo starzeje. Prognozy na kolejne lata są również bardzo niepokojące. GUS prognozuje, że w 2050 r. liczba ludności województwa wyniesie 1 207 900. W porównaniu do stanu w roku 2015 oznacza to zmniejszenie liczby ludności o 16,0%. Przy takich prognozach długofalowa prorodzinna polityka jest jednym z priorytetów. Program „Rodzina 500 plus” ma więc na celu nie tylko pomoc materialną, ale w dłuższej perspektywie również zniwelowanie problemu braku zastępowalności pokoleń. Polepszenie warunków bytowych rodzin i świadomość, że państwo dostrzega jej potrzeby ma wpłynąć między innymi na wzrost współczynnika urodzeń, a tym samym zwiększyć szansę na wyjście z niżu demograficznego.

Jak wynika z danych przedstawionych podczas spotkania na prawie 1 mln 400 tys. należnych świadczeń ponad 614 tys. tj. 44% przyznanych zostało już na pierwsze dziecko. Wysoki udział świadczeń wypłacanych na pierwsze dziecko jest związany m.in. z: wysokim bezrobociem, sezonowością zatrudnienia, niską zamożnością rodzin zamieszkujących poszczególne gminy. Z nowej formy wsparcia, jaką jest świadczenie wychowawcze, korzysta ponad 155 tys. dzieci czyli aż 55 % populacji dzieci z województwa warmińsko-mazurskiego.

Program „Rodzina 500 plus” odgrywa również istotną rolę w poprawie warunków życia rodzin, szczególnie z biedniejszych gmin województwa warmińsko-mazurskiego. Gminy naszego regionu zauważają podwyższenie standardu życia rodzin uprawnionych do pobierania świadczenia wychowawczego. W środowiskach mniej zamożnych środki z programu przeznaczane są głównie na sprawy bieżące związane z zakupami większej ilości żywności, często wyższego gatunku, poprawą warunków mieszkaniowych, niewielkimi remontami, zakupem bądź wymianą wyposażenia mieszkalnego. Rodziny te nabywają też w większym stopniu ubrania dla dzieci. Zamożniejsze rodziny korzystają natomiast częściej z usług rekreacyjnych, wydarzeń artystycznych, zajęć hobbystycznych. Nierzadko mogą pozwolić sobie na regularne wyjście do teatru, kina, wyjazd na basen, co wcześniej zdarzało się sporadycznie. Wiele z tych rodzin pieniądze z programu „Rodzina 500 plus” oszczędza z myślą o przyszłości dzieci. Dzięki programowi duża liczba rodzin może wreszcie zapisać dzieci na dodatkowe zajęcia edukacyjne, np. dodatkowe lekcje z języka obcego czy zajęcia sportowe. W gminach województwa zauważa się także większe zainteresowanie mieszkańców lokalną branżą gastronomiczno-usługową i to wśród wszystkich rodzin korzystających z programu. Rodziny częściej korzystają choćby z usług fryzjerskich lub wspólnych posiłków w restauracji. Pozytywnym efektem jest także zmniejszenie liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej. Tendencję spadkową w tym zakresie zauważyły aż 63 gminy. Główną formą wsparcia, o którą przestały się ubiegać, rodziny jest pomoc w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”. Blisko trzy tysiące rodzin zrezygnowało również z zasiłków okresowych lub celowych. Jak podkreślali prelegenci zaproszeni na spotkanie w Urzędzie Wojewódzkim, na szerszą i bardziej szczegółową analizę trzeba jeszcze poczekać, jednak już teraz widać pozytywne tendencje, które zdaniem ekspertów będą się utrzymywać. Przedstawiciele ośrodków pomocy społecznej zwrócili uwagę, że trzeba kontynuować również działania aktywizujące, zachęcające do inwestowania w siebie poprzez udział w szkoleniach i poszukiwanie pracy, a nie tylko w konsumpcję, co jest niepokojącym sygnałem. Najbardziej optymistycznym wskaźnikiem jest natomiast liczba urodzeń. W 2016 roku w całej Polsce na świat przyszło o 16 tysięcy dzieci więcej niż rok wcześniej.