Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie zaprasza na wystawę „100. rocznica utworzenia I. Brygady Legionów pod dowództwem Józefa Piłsudskiego”. Ekspozycję można zwiedzać od 4 do 30 listopada 2014 r. w budynku WiMBP w Rzeszowie przy ul. Sokoła 13, w godzinach otwarcia biblioteki. Wstęp wolny!

W związku z przypadającą w tym roku 100. rocznicą utworzenia I. Brygady Legionów pod dowództwem Józefa Piłsudskiego WiMBP w Rzeszowie przygotowała wystawę z materiałów własnych (książki i artykuły z czasopism). Ekspozycja prezentuje genezę powstania Legionów, ważniejsze bitwy stoczone przez I. Brygadę, wspomnienia i pamiętniki uczestników walk, min.: kapelana Stanisława Żytkiewicza pochodzącego z Boguchwały, kapelana Kosmy Lenczowskiego, płk. Leopolda Lisa-Kuli, korespondenta wojennego I. Brygady Mariana Dąbrowskiego. Wystawa ukazuje również Legiony w poezji i sztuce, m.in. wiersze i pieśni ku czci komendanta Piłsudskiego, czy słynnych ułanów Beliny.

I. Brygada Legionów Polskich była formacją Wojska Polskiego, zorganizowaną i dowodzoną przez Józefa Piłsudskiego, jako część Legionów Polskich.

Legiony Polskie w I wojnie światowej zostały zorganizowane z członków Związku Strzeleckiego, Drużyn Strzeleckich, organizacji sokolich i harcerskich działających w zaborze austriackim. Organizatorem i przywódcą tej formacji był Józef Piłsudski, który widział w Legionach zalążek przyszłej armii polskiej. 6 sierpnia 1914 r. wyruszyła z Krakowa 1. kompania kadrowa, a za nią pozostałe siły w liczbie ok. 3 tys. strzelców, które opanowały Kielce. Chłodny stosunek ludności polskiej zaboru rosyjskiego do formacji polskich walczących u boku Austrii i Niemiec, zniweczył pierwotne plany powstańcze Józefa Piłsudskiego, który musiał przyjąć warunki austriackie i podporządkować swe oddziały dowództwu Legionów Polskich, utworzonemu przez władze austriackie i Naczelny Komitet Narodowy.

Strzelcy Piłsudskiego byli najpierw 1. Pułkiem, który 19 grudnia 1914 r. został przekształcony w I. Brygadę Legionów Polskich. Do października 1916 r. I. Brygadą dowodził Józef Piłsudski, następnie Kazimierz Sosnkowski, a od 1917 r. Marian Żegota-Januszajtis. Wchodziła ona w skład 4. Dywizji Piechoty w II. Korpusie armii austro-węgierskiej, a od września 1916 r. w skład Polskiego Korpusu Posiłkowego.

I. Brygada Legionów Polskich składała się z 3 pułków piechoty, dywizjonu kawalerii rotmistrza Władysława Beliny-Prażmowskiego, II. dywizjonu artylerii i pododdziałów pomocniczych.

Stoczyła ona liczne boje z ofensywą rosyjską na Kielecczyźnie, na linii Wisły, a następnie na Podkarpaciu (grudzień 1914 r. bitwa pod Łowczówkiem). W 1915 r. I. Brygada walczyła nad Nidą, a następnie, aż do 1916 r., na Wołyniu.

I. Brygada Legionów Polskich Komendanta Józefa Piłsudskiego jako pierwsza posiadała formację ułańską wzorowaną na Ułanach Nadwiślańskich pod dowództwem Władysława Beliny-Prażmowskiego. Ułani Beliny, jako pierwszy oddział Legionów Piłsudskiego – Wojska Polskiego, wkroczyli z zaboru austriackiego do okupowanego przez Rosjan Królestwa Polskiego w 1914 r.

W I. Brygadzie panował duch demokratyczny, umacniał się kult Józefa Piłsudskiego i karność połączona z pełnym zaufaniem wobec jego decyzji i poleceń.

Józef Piłsudski, widząc, że tworzenie wojska polskiego nie postępuje zgodnie z jego dążeniami, wydał tajne polecenie odmowy przysięgi legionistów, którą zażądały władze niemieckie. I. i III. Brygada odmówiły przysięgi. Józef Piłsudski i płk Kazimierz Sosnkowski zostali osadzeni w twierdzy w Magdeburgu. Żołnierzy i podoficerów internowano, zaś wyższych oficerów oddano do dyspozycji władz austriackich. Resztę legionistów skierowano do Polskiego Korpusu Posiłkowego.

I. Brygada została rozwiązana po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 r.

Po odzyskaniu niepodległości żołnierze i oficerowie I. Brygady zorganizowali 1. Dywizję Piechoty Legionów.

Ekspozycję można zwiedzać od 4 do 30 listopada 2014 r. w godzinach otwarcia Biblioteki przy ul. Sokoła 13.